ارتونسی پیشگیرانه چیست و سن مناسب برای انجام آن کدام است؟

ارتودنسی پیشگیرانه از جمله اقدامات اولیه جهت تشخیص مشکلات و ناهنجاری های دندانپزشکی کودکان است. با این اقدام می توان بسیاری از مشکلات را پیش از رشد دندان های دائمی درمان و پیشگیری نمود. این نوع ارتودنسی به منظور رفع مشکلات دهان و دندان کودکان انجام می شود. اگر مشکلات همچنان باقی بمانند، موجب مشکلات شدیدتر در سالهای بعد می گردد.

هدف از انجام ارتودنسی پیشگیرانه

از آنجا که ارتودنسی روند پیچیده، زمان بر و دشواری است با انجام ارتودنسی پیشگیرانه می توان مشکلات دندانی را زود تشخیص داد و به روند زودهنگام درمان کمک کرد. در این نوع ارتودنسی، مشکلات مربوط به فک نیز قابل درمان است. اگر فک خارج از خط باشد می توان تغییر فک را نیز درمان کرد و سبب رشد فک در یک خط شد. بهبود رشد فک از خطر اوربایت و آندربایت می کاهد.

به عبارت دیگر ارتودنسی پیشگیرانه، ارتودنسی ای است که به وسیله آن، تشخیص مشکل دهان و دندان زود انجام شده و در نتیجه طول دوره درمان کوتاه تر و هزینه آن نیز بم مراتب کمتر خواهد بود. متخصص ارتودنسی در این حوزه در جهت بهبود ساختار دهان و دندان عمل کرده و از پیشرفت ناهنجاری فک و دندان جلوگیری می کند.

درمان های پیشگیرانه در این نوع ارتودنسی

از جمله اقداماتی که در ارتودنسی پیشگیرانه انجام می شود، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1- استفاده از فضا نگهدارنده

فضا نگهدارنده ها از ابزارهای ارتودنسی پیشگیرانه هستند که در هنگام از دست رفتن دندان های شیری، فضا برای رشد دندان دائمی را حفظ می کند. بالطبع با استفاده از این ابزار، دندان در جای درست درآمده و بدین وسیله کودک از درمان های ارتودنسی سنگین در آینده نجات می یابد.

2- هدایت رشد دندان و کشیدن آن ها

وقتی در نزدیکی 6 سالگی دندان های شیری نیفتند و دندان های دائمی جلو، شروع به بیرون آمدن کنند این امر می تواند سبب شلوغی دندانی شود. از اینرو در این هنگام دندان دائمی در جای خود رشد نمی کند. اگر دندان های اضافی کشیده شوند، فضای بیشتری برای رشد دندان دائمی فراهم شده و موجب نظم دندان ها می شود.

3- جلوگیری از مکیدن انگشت

مکیدن انگشت شست سبب بیرون زدگی دندان های فک بالا می شود که رفع این ناهنجاری نیازمند درمان ارتودنسی است. اگر از ابزارهای دندانپزشکی برای جلوگیری از این عمل استفاده شود، دیگر نیازی به ارتودنسی در آینده نخواهد بود.

4- سربندهای دندانپزشکی

سربندها بطور موقت در خانه و شب ها موقع خواب برای ایجاد فضا و به منظور نظم دندان های دائمی استفاده می شود. این ابزار نیز، انتخابی پیشگیرانه برای اصلاح رشد مولارهای بالا و پائین و فیت کردن آنهاست.

زمان مناسب برای ارتودنسی پیشگیرانه

از این روش ارتودنسی می توان در کودکان 8 ساله استفاده کرد. متخصص ارتودنسی با بررسی رشد فک و دندان، مشکلات دندانی که5-4 سال بعد بروز می کند را تشخیص داده و با درمان بموقع از وقوع آن ها، پیشگیری می کند. توصیه متخصصان بر اینست که این ارزیابی در همه کودکان بعد از سن 7 سالگی انجام شود تا ناهنجاری ها مشخص شود.

در سنین پائین دندانها به طور محکم به استخوان آرواره متصل نبوده و براحتی قابل حرکت دادن هستند. هر چه سن بالا میرود اتصال دندان ها محکم تر شده و دندان ها سخت تر روی استخوان آرواره به حرکت در می آیند. در نتیجه طول درمان نیز بیشتر شده و درمان سخت تر خواهد بود.

ارتودنسی زود هنگام

ارتودنسی راهکاری برای درمان مشکلات دهان و دندان است که با استفاده از آن مشکل کجی دندان ها و فک را می توان با کمک براکت ها برطرف کرد. با اینکه ارتودنسی یک درمان اصلاحی است اما با استفاده از آن می توان از بروز بعضی ناهنجاری ها و مشکلات پیشگیری کرد.

ارتودنسی پیشگیرانه قبل از رشد دندان های دائمی انجام می شود و به رفع مشکلات می پردازد. این ارتودنسی که ارتودنسی زودهنگام نیز نامیده می شود، مانع از ایجاد و افزایش مشکلات و اختلالات فک و دندان کودکان شده و با راههای درمانی ساده تر از ظهور مشکلات جدی ممانعت می کند. کودکانی که ارتودنسی پیشگیرانه برای آنها استفاده می شود، در آینده بی نیاز از درمان های گزاف و تهاجمی خواهند بود.

مزایای ارتودنسی پیشگیرانه

با این نوع ارتودنسی می توان از بروز مشکلات زیر پیشگیری کرد:

• فضای زیاد بین دندان ها
• جلوزدگی دندان
• دندان اضافی
• اختلالات فکی
• بیرون زدگی دندان

عواملی که باعث بروز مشکلات دندانی می شود

از جمله عواملی که باعث بروز این مشکلات می شود می توان به تغذیه، تروما، مکیدن انگشت دست یا پا، ژنتیک، عدم رعایت بهداشت دهان و دندان و … اشاره کرد. این ارتودنسی موجب سلامت دهان و دندان شده و بسیار سودمند است. متخصص ارتودنسی با استفاد از بررسی های بالینی، رادیوگرافی، تقارن دندان ها وخط وسط آنها مشخص می کند که آیا نیاز به ارتودنسی پیشگیرانه هست یا خیر. در صورت نیاز با کمک ابزارهای مخصوص به تحریک رشد فک ها پرداخته و فضای کافی برای رشد دندان های دائمی را بوسیله فضا نگهدار حفظ می کند. بدین ترتیب از جابجا شدن دندان ها به محل های نادرست جلوگیری می شود.

انواع ارتودنسی پیشگیرانه

بعضی از ابزارهای مورد استفاده ثابت (براکت ها) و برخی دیگر متحرک هستند. کودکانی که از ابزارهای ثابت استفاده می کند باید بهداشت دهان و دندان را بخوبی رعایت کنند تا از بروز لکه بر روی دندان و پوسیدگی دندان  جلوگیری شود. درمان ارتودنسی، صرف هزینه نیست بلکه یک سرمایه گذاری بشمار می آید. وقتی که ارتودنسی پیشگیرانه انجام میشود با حداقل هزینه و کمترین زمان بهبودی حاصل می شود.

رژیم غذایی مناسب در ارتودنسی پیشگیرانه

در اولین روزهای شروع درمان از غذاهای نرم باید استفاده کرد. از غذاهای سفت و چسبنده مثل آجیل، آبنبات، یخ و هر آنجا که باعث آزار دندان ها می شود، باید اجتناب ورزید تا پروسه درمان با مشکل مواجه نشود. از غذاهای مفید در این دوره می توان سوپ، سیب زمینی پوره شده، شیربرنج و … را نام برد.

فواید ارتودنسی پیشگیرانه

• با ارتودنسی پیشگیرانه که عموماً 12 – 4 ماه بطول می انجامد، می توان نیاز به کشیدن دندان های دائمی را از بین برد.
• نیاز به جراحی در آینده را کاهش داد.
• از آسیب دیدگی دندان ها و فک جلوگیری کرد.

ارتودنسی پیشگیرانه فواید زیادی دارد که مرتب بودن دندان ها و زیبا شدن لبخند دربزرگسالی یکی از آنهاست. بنابراین ارتودنسی پیشگیرانه را باید جدی گرفت و نباید از کنار آن بسادگی رد شد.